Jonge kinderen en internet: regels voor 0-5 jaar | VPNGids (2024)

Kinderen krijgen vanaf jongs af aan al met technologie te maken. Mediawijsheid is dus niet alleen iets waar je aan moet denken zodra je kind begint te leren lezen en schrijven, maar al lang daarvoor. Peuters kopen per ongeluk dure apps in de App Store, baby’s kijken kinderfilmpjes op YouTube, en kleuters kunnen met gemak een spelletjesapp gebruiken om zich te vermaken.

Het is dus zelfs al vóór de basisschool nodig om je kind online te beschermen. Hoe doe je dat? Wanneer kan een kind het beste beginnen met het gebruiken van een scherm? Hoe zorg je dat er van begin af aan een goede balans is tussen media en het echte leven? In dit artikel beantwoorden we deze en meer vragen voor je. Lees dus snel onze tips voor veilig internetgebruik voor kinderen jonger dan vijf jaar.

Mag mijn jonge kind mijn smartphone gebruiken?

Smartphones, televisies, computers en allerlei andere apparaten zijn een belangrijk deel van onze samenleving geworden. Dat brengt wel de vraag met zich mee wanneer je je kind het best aan deze wereld bloot kan stellen. Groeien ze van begin af aan op met digitale media om zich heen, of kun je daar als ouder beter even mee wachten?

Limiteer media van 0-2 jaar

Kinderartsen en andere professionals geven over het algemeen het advies om kinderen onder de twee jaar nog niet te veel gebruik te laten maken van media. Niet omdat het schadelijk voor ze is, maar omdat je de tijd die in media wordt gestoken, beter kunt gebruiken voor de algemene ontwikkeling van je kind.

De motorische ontwikkeling is hier vooral belangrijk: zorg ervoor dat je kind genoeg beweegt en met speelgoed speelt dat hen helpt bij het coördineren van bewegingen. Specifieke mediaontwikkeling begint dan vanaf de drie jaar. Dit geeft meer dan voldoende tijd geeft om hieraan te werken.

Alsnog kan het zelfs voor zulke jonge kinderen fijn zijn om af en toe gebruik te maken van het internet. Wanneer hun favoriete tv-serie niet op televisie te zien is op het moment dat ze kunnen kijken, bijvoorbeeld. Meestal zijn kinderseries van korte duur en kan het kijken van één zo’n filmpje dus geen kwaad. Ook muzieklijsten op YouTube kunnen een goede hulp zijn. Met de veilige modus van YouTube kun je jouw kind helpen slapen door rustgevende muziek op te zetten.

Vanwege dit soort redenen zit een groot deel van de kinderen tussen de nul en twee jaar wel eens achter een scherm. Dit is dan ook prima.

Het belang van tijdslimieten tijdens het internetten

Verschillende ouders zullen anders denken over hoeveel tijd hun jonge kind gebruik mag maken van digitale media. Dat is logisch en hangt ook grotendeels van de indeling van de opvoeding af. Het enige wat wij hierover willen zeggen is dat het gebruik van tijdslimieten in vrijwel alle gevallen belangrijk is. Sommige kinderen zullen snel afgeleid zijn en dit niet erg nodig hebben, terwijl anderen al snel aan het scherm gekluisterd zitten.

Brits onderzoek uit 2017 wees uit dat 75% van de kinderen onder de drie jaar dagelijks een touchscreen gebruikt. Daarbij bleek dat voor elk uur dat ze op deze apparaten spendeerden, ze een kwartier minder sliepen. Dit komt door de concentratie die nodig is voor het besturen van zo’n apparaat. Het blauwe licht dat veel schermen uitstralen, zorgt er ook voor dat je langer wakker blijft. Een kwartier minder slaap lijkt misschien weinig, maar alsnog is dit erg slecht voor de ontwikkeling van een klein kind.

Tijdslimieten zijn dus essentieel. Als je al vroeg begint met het stellen van tijdslimieten voor mediagebruik, zal het de mediaopvoeding later bovendien gemakkelijker maken. In de volgende sectie vertellen we je welke tijdslimieten verstandig zijn voor deze leeftijdsgroep.

Tijdslimiet: hoeveel schermtijd is gezond?

Omdat de eerste jaren van een kinderleven komen met veel groei en verandering, is het instellen van een vast limiet voor kinderen van nul tot vijf jaar ontzettend lastig. Over het algemeen maken professionals en artsen daarom onderscheid tussen de categorieën kinderen van nul tot twee en kinderen van drie tot vijf jaar oud.

Voor kinderen van nul tot twee jaar oud wordt zo min mogelijk schermtijd aangeraden. Volgens richtlijnen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) moeten baby’s zelfs helemaal niet naar schermen kijken. Televisie kijken zou slecht zijn voor je baby, maar in de praktijk laat bijna iedere ouder zijn baby af en toe naar een beeldscherm of tv kijken.

Het is wel verstandig om de schermtijd voor je baby te beperken. Vijf minuten per dag is eigenlijk al de limiet. Dit is ongeveer de lengte van een Peppa Pig-filmpje en dus perfect om je kind een klein voorproefje van het internet en het entertainment daarop te geven. Meer tijd wordt afgeraden, zeker als dat een dagelijkse gewoonte wordt.

Kinderen van twee tot vijf jaar krijgen meestal al een beetje mediaopvoeding. Hiervoor wordt ongeveer een half uur schermtijd per dag aangeraden. Zo kunnen ze genieten van de mogelijkheden, maar zorg je ook dat er genoeg tijd is om te spelen en naar buiten te gaan. Veel programma’s voor digitaal ouderlijk toezicht hebben de optie om tijdslimieten in te stellen. Zo hoef je als ouder niet zelf te timen hoe lang je kind filmpjes kijkt en spelletjes speelt.

Maximaal 20 minuten schermtijd achter elkaar

Vanuit medisch oogpunt wordt voor alle kinderen en jongeren tot 20 jaar aangeraden om niet meer dan 20 minuten achter elkaar ‘dichtbij’ te kijken. Hieronder valt bijvoorbeeld het kijken naar een beeldscherm zoals dat van een tablet of telefoon. Daardoor wordt het ontstaan van bijziendheid namelijk gestimuleerd. Bijziendheid leidt naast de noodzaak van het dragen van een bril of lenzen tot een verhoogd risico op verschillende oogaandoeningen.

In het geval van kinderen tussen de nul en vijf jaar moet dit ook in acht genomen worden. Laat je je peuter van drie jaar oud een half uur per dag op een tablet spelen? Zorg dan dat dit in twee sessies van vijftien minuten gebeurt, of in drie sessies van tien. Zo kunnen ze genieten van de media zonder dat dit schadelijk is voor hun ogen.

Apps en spelletjes voor jonge kinderen

Om te zorgen dat je kind online geen onverwachte dingen tegen het lijf loopt, is het belangrijk goed in de hand te hebben welke apps ze gebruiken en welke spelletjes ze spelen. Dit is vooral het geval wanneer je kind een normale tablet of telefoon gebruikt in plaats van een leeftijdsspecifiek apparaat. Hier komen we later nog even op terug.

Download daarom alleen spelletjes, apps en andere media die geschikt zijn voor jouw kind. Dit is meer dan alleen naar de leeftijdsratings in de App of Play Store te kijken: deze zijn niet altijd passend. Zorg dus dat je eerst zelf kijkt of je een app geschikt vindt voor jouw kind. Weet je niet waar je moet beginnen? Hier zijn een aantal betrouwbare websites en geschikte apps waar je kind zich goed mee kan vermaken.

Zappelin

Zowel op televisie als online is Zappelin van de NPO een veilige plek voor jouw kind. Zappelin heeft een app en een website. Beiden zijn geheel ingericht voor kleine kinderen. Je hoeft dus alleen maar naar www.zappelin.nl of de app te gaan en je kind kan meteen aan de slag.

De lay-out is simpel en erg gemakkelijk te overzien. Er is alleen maar leeftijdsspecifieke content voor kleine kinderen te vinden. Als je kind met de muis over de verschillende plaatjes beweegt, worden de opties voorgelezen. Je kind hoeft dus nog niet te kunnen lezen om hier te genieten van filmpjes, spelletjes, leesboeken, muziek en kleurplaten.

SchoolTV

SchoolTV is een andere website van de NPO die toegang geeft tot verschillende tv-programma’s. Je kunt hier bijvoorbeeld Sesamstraat en Het Zandkasteel kijken. De website van SchoolTV is iets minder kindvriendelijk dan die van Zappelin. Waarschijnlijk heeft jouw kind je hulp even nodig om de filmpjes te vinden die hij of zij wil kijken.

Gelukkig valt de site voor ouders gemakkelijk te navigeren: klik gewoon op de leeftijdscategorie 0-4 jaar bovenin de balk op schooltv.nl en je krijgt verschillende geschikte filmpjes te zien. Aan de zijkant kun je je resultaten filteren op bijvoorbeeld soort, maar ook op specifieke programma’s. Koekeloere, Woezel & Pip en De Schatkist zijn enkele voorbeelden.

YouTube en Youtube Kids

Grote kans dat er filmpjes op YouTube staan waar je kind graag naar zou willen kijken. In veel gevallen loop je hier een risico. Er staat een hoop content op het platform die je liever niet met je kind van drie deelt. Gelukkig heeft YouTube daar iets op bedacht: de beperkte modus. Als je deze modus aanzet, wordt een deel van de content op YouTube (alles wat niet gezinsvriendelijk is) automatisch geblokkeerd. Deze video’s krijgt je kind dus niet te zien.

Je kunt de beperkte modus aan- en uitschakelen door naar de hoofdpagina van YouTube te gaan en op je account in de rechterbovenhoek te klikken. Onderaan de lijst die dan tevoorschijn komt, zie je ‘Beperkte modus: uit’ staan. Dit betekent dat je de beperkte modus nog niet aan hebt staan. Klik op deze optie en zet hem aan door op ‘Beperkte modus inschakelen‘ te klikken. Nu wordt jouw YouTube-content gefilterd.

Ook heeft YouTube een speciale kindvriendelijke versie van de website gelanceerd: YouTube Kids. Ook dit werkt met filters. Het heeft ook bepaalde vormen van ouderlijk toezicht.

Houd er wel rekening mee dat geen enkel filter perfect is. Er wordt per minuut 300 uur aan video’s op YouTube geüpload. Het is onmogelijk om dit allemaal handmatig te doorzoeken op content. Vandaar dat dit automatisch wordt gedaan. Dit betekent dat sommige filmpjes met ongepaste inhoud toch door het filter komen. Pas hier dus altijd mee op en begeleid je kind goed als YouTube aanstaat!

Toca Boca

Onderzoek van de BBC heeft uitgewezen dat het swipen op een beeldscherm beter is voor de motorische ontwikkeling van je kind dan hetsimpelwegkijken van video’s op een tablet. Dit kan een goede reden zijn om je kind te stimuleren spelletjes te spelen in de tijd dat ze online zijn – als die aansporing al nodig is.

Eén van de aanbieders van kindvriendelijke spellen is Toca Boca. Toca Boca is een internationale game-ontwikkelaar die speciaal spelletjes maakt vanuit het perspectief van kinderen. Op de Toca Boca-website hebben ze tientallen spelletjes die het echte leven op een speelse manier nasynchroniseren.

Door deze simpele maar leuke spelletjes te doen, leren kinderen een hoop vaardigheden die allemaal meewerken aan hun motorische ontwikkeling. Of ze nu sushi willen maken, een digitaal huisdier willen verzorgen, of kapper willen spelen, Toca Boca heeft er een game voor.

MediaSmarties

Er zijn talloze apps en websites die speciaal voor kinderen zijn. Helaas zitten daar ook wat rotte appels tussen. Weet je niet zeker of een boek, app, spelletje, film of serie geschikt is voor de leeftijd van jouw kind? Check dan zeker even MediaSmarties. Dit platform schrijf reviews over allerlei kindermedia, waardoor je duidelijk kunt zien voor welke leeftijd het is. Zo krijgt Toca Town, een van de apps van Toca Boca, het leeftijdsadvies 3 jaar en ouder.

Tip: zet een wachtwoord op je apparaat

Om te zorgen dat je kind alléén gebruikmaakt van de apps die jij hebt goedgekeurd, moet je wellicht een wachtwoord op je Google- of Apple-account zetten. Je kunt codes inschakelen die je moet invoeren vóór je software of apps kunt downloaden.

Veel kinderen zijn namelijk slim genoeg om uit te vinden hoe het downloaden van nieuwe apps werkt. Zonder extra wachtwoord kunnen ze dan zomaar allerlei programma’s op je apparaat zetten. Dit is gevaarlijk voor hen, maar mogelijk ook voor je bankrekening, als die aan je account gekoppeld zit. Met een wachtwoord is je kind verplicht eerst naar jou toe te komen voordat ze iets kopen of installeren. Veel ouderlijk toezicht programma’s en apps hebben ook opties om ongewenste downloads te voorkomen.

Tablets en mobiele telefoons voor kinderen

Kinderen onder de vijf jaar zullen online vooral veel filmpjes willen kijken en spelletjes willen spelen. Hiervoor hebben ze niet de meest geavanceerde technologie nodig. Daarom kun je investeren in een gespecialiseerd apparaat. Er zijn veel mogelijkheden. Zo zijn er kindertablets die speciaal voor jonge kinderen ontwikkeld zijn. Sommige van deze apparaten maken verbinding met het internet, al hebben ze strikte beperkingen. Meestal hebben ze een aantal vooraf geïnstalleerde apps die leeftijdsgeschikt zijn en genoeg vermaak bieden.

Ook hebben ze soms een speciale App Store die geschikt is voor kinderen. Deze leeftijdsspecifieke apparaten komen vaak met programmeerbaar ouderlijk toezicht en zijn steviger dan de gemiddelde tablet. Hier volgen een aantal voorbeelden van kindertablets die je voor je kind aan zou kunnen schaffen.

My First Learning Tablet van LeapFrog

LeapFrog is een bedrijf dat zich richt op het ontwikkelen van technische speeltjes voor kids. Ze hebben talloze apparaten die geschikt zijn voor de jongste kinderen, inclusief allerlei interactieve leesboekjes en knuffels. Ook hebben ze de My First Learning Tablet. Deze tablet is speciaal gemaakt voor kinderen van één tot drie jaar en heeft verschillende awards gewonnen, zoals de Mom’s Choice Award. De tablet heeft verschillende ‘apps’ waarmee je kind het alfabet, nummers, kleuren en vormen kan leren.

Het voordeel van de My First Learning Tablet is dat alles er van tevoren al op geïnstalleerd is. Je hoeft je dus geen zorgen te maken dat je kind op ongeschikte delen van het internet terechtkomt terwijl ze op zoek zijn naar een spelletje. Helaas is deze tablet wel alléén in het Engels beschikbaar. Toch kan het de moeite waard zijn om een kijkje te nemen bij de producten van LeapFrog.

Bel & Leer Smartphone van VTech

Natuurlijk kan VTech niet missen uit een lijst met technisch kinderspeelgoed. VTech staat al jarenlang bekend om zijn slimme speelgoed. Zo hebben ze een eerste ‘smartphone’ voor kinderen van drie tot zes jaar ontwikkelt.

Deze Bel & Leer Smartphone is beschikbaar in het Nederlands en bevat veel verschillende opties. Zo leren kinderen er letters en cijfers herkennen, leren ze klokkijken en tellen, en zijn er twee verschillende zoekspelletjes die hun coördinatie verbeteren. De smartphone van VTech is dus een prima kennismaking met technologie.

Helaas zijn er in het verleden wel problemen met VTech geweest. Zo werd in 2015 bekend dat het Chinese bedrijf gehackt was. De gegevens van miljoenen kinderen en ouders wereldwijd waren daarbij gestolen, inclusief informatie zoals IP-adressen, namen, verjaardagen en woonadressen.

Deze gigantische hack kon plaatsvinden door slechte beveiliging bij VTech. Dit is inmiddels verbeterd. Ook de beveiligingslekken in een VTech kindertablet die in 2017 naar voren kwamen, werden snel gedicht. Alsnog is het belangrijk om op te passen met de informatie die je VTech-apparaten over je geeft. De Bel & Leer smartphone is hier minder vatbaar voor, omdat het geen verbinding met het internet nodig heeft.

Denver TAQ kindertablet van Denver Electronics

De Denver TAQ kindertablet is een échte tablet die speciaal is ontworpen voor kinderen. Hij is vrij goedkoop, maar heeft een degelijke kwaliteit. Bovendien komt de tablet met twee stevige hoezen (een blauwe en een roze) die tegen vallen en stoten kunnen.

De tablet werkt snel en heeft veel verschillende mogelijkheden. Zo heeft Denver het KIDO’z platform: dit speciale netwerk biedt kinderen een veilige plek op het internet waar ze filmpjes, eBooks en spelletjes op kunnen zoeken. Door middel van leeftijdscategorieën is het gemakkelijk te navigeren en kan de tablet vele jaren meegaan.

Deze tablet werkt met Android en gebruikt een wifi-verbinding. Denver Electronics houdt zich aan de hoogste EU veiligheidsstandaarden en kwaliteitscertificaten, waardoor de beveiliging van de apparaten erg goed is. Veel reviews zeggen dat de batterij van de tablet vrij snel leeg gaat of dat het apparaat wat langzaam is. Voor de prijs die je betaalt, is het echter een degelijke optie. Bovendien werkt het niet alleen voor erg jonge kinderen: ook wanneer je kind ouder dan vijf wordt, komt deze tablet nog goed van pas.

Kurio TAB Connect van Kurio

Net als VTech is Kurio een bedrijf dat zich geheel focust op kinderen. Hun producten, allemaal kindertablets, zijn erg populair en komen in verschillende vormen, zoals een speciale gamingtablet en een Lite-versie.

Het grote voordeel van Kurio is dat ze zich veel bezighouden met veiligheid en controle. Op elk van hun kindertablets zit automatisch ouderlijk toezicht, een systeem dat ze Kurio Genius noemen. Je kunt tijdslimieten instellen en terugkijken wat je kind allemaal heeft uitgespookt online. Bovendien kun je de toegang tot specifieke apps en websites goedkeuren of blokkeren.

De Kurio TAB Connect heeft een Android-besturingssysteem met voorgeprogrammeerde content. Er staan dus al een aantal apps op waar je kind van kan genieten en leren. Ook deze tablet komt met een stevige hoes tegen vallen. De Connect-reeks van Kurio zorgt ervoor dat je via je eigen telefoon met je kind kunt communiceren. Je kunt naast het ouderlijk toezicht ook (audio)berichten en foto’s doorsturen en samen spelletjes spelen. Net als de tablet van Denver kan ook de Kurio TAB Connect met het kind meegroeien en komt het dichter in de buurt van een daadwerkelijke ‘volwassen’ tablet.

Waiky Kids Power Tab van Waiky

Een andere goedkope optie is de Waiky Kids Power Tab. Deze kindertablet draait op Android en heeft digitaal ouderlijk toezicht, toegang tot Google Play en een hoop vooraf geïnstalleerde spelletjes. De tablet is vrij stevig, maar toch kan het slim zijn om wat extra bescherming toe te voegen door een aparte hoes te komen. De Waiky-tablet is beschikbaar in twee kleuren: roze en blauw.

Het voordeel van deze tablet is dat er al veel spelletjes opstaan zodra je hem koopt. Je kind kan dus meteen aan de slag. Bedenk wel dat deze spelletjes niet specifiek voor nul tot vijfjarige kinderen zijn. Houd dus in de gaten welke apps ze openen en waar ze toegang tot hebben. Een veelvoorkomend kritiek op deze tablet is dat hij traag is, vooral als je er meer apps op downloadt. Wellicht is dit dus niet de juiste tablet voor jouw kind als hij of zij graag veel verschillende spelletjes speelt.

Deel je internetregels met anderen

Omdat je je kind meestal niet in je eentje opvoedt, is het verstandig de regels die je hebt opgesteld te delen met andere mensen die verantwoordelijkheid dragen over jouw kind. Als opa en oma, school, de opvang en je oppas allemaal met dezelfde regels werken, is het gemakkelijker je kind veilig te houden. Bovendien is het voor je kind zo ook duidelijk wat er wel en wat er niet mag.

Dit kan soms moeilijk zijn, omdat iedereen zijn eigen regels en richtlijnen heeft voor apparaat- en internetgebruik. Soms willen kinderen zelfs niet naar vriendjes of vriendinnetjes toe, omdat ze daar bepaalde spelletjes niet mogen spelen. Elke situatie is anders, en ook elke ouder is anders.

Het kan dus erg lastig zijn om hiermee om te gaan – jij wilt immers niet de strenge ouder zijn die ervoor zorgt dat niemand bij jouw kind wil komen spelen. Probeer je richtlijnen bespreekbaar te maken, maar zorg er vooral voor dat je regels niet té beperkend werken voor de sociale contacten van je kind.

Kleine kinderen op het internet: Leuk én veilig

Jong geleerd is oud gedaan. Dat geldt ook voor internetveiligheid. Het is het beste voor jou én je kind om van jongs af aan regels op te stellen. Houd je aan tijdslimieten die je stelt en gebruik betrouwbare apps en spelletjes. Ook leeftijdsspecifieke apparaten en ouderlijk toezicht kunnen het leven een stuk gemakkelijker voor je maken.

Let bovendien op dat je zelf ook goed omgaat met informatie over je kind op het internet. Laat je jonge kind gerust af en toe genieten van de mogelijkheden van het internet. Ze kunnen er veel van leren en zullen dat ook snel doen. Zolang dat met beleid gaat, is dat alleen maar goed voor hun ontwikkeling – en nog leuk ook!

David JanssenAuteur

Cybersecurity analist

David is cybersecurity analist en een van de oprichters van VPNgids.nl. Sinds 2014 heeft hij internationale ervaring opgedaan in het werken met overheden, NGO’s en de private sector als cybersecurity- en VPN-deskundige en adviseur.

Meer artikelen uit de sectie Kind en jeugd

Wat doet mijn kind op internet: de 6 beste apps voor ouderlijk toezicht

26 juli 2024

Likee: Houd je kinderen weg van deze gevaarlijke TikTok-kloon

26 juli 2024

Sociale media in VR: zijn social VR-apps veilig voor kinderen?

26 juli 2024